انواع پمپ وکیوم و یا پمپ خلاء به دستگاهی گفته می‌شود که مولکولهای گاز را از یک حجم بسته حذف می‌کند تا به یک خلاء جزئی برسد. اولین پمپ خلاء در سال ۱۶۵۰ توسط اتو فون گریک اختراع شد. قبل از آن پمپ مکش وجود داشته است.
تاریخچه پیدایش پمپ وکیوم
پیش از پمپ خلاء پمپ مکش توسط رومیان اختراع شده بود. مهندس عربی “الجزاری” پمپ‌های مکش را در قرن ۱۳ معرفی کرد. مدل وی نسخه‌ی بزرگتر از سیفون‌هایی بود که بیزانتی‌ها برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کردند. پمپ مکش بعدها در قرن ۱۵در اروپا استفاده شد.
در سال ۱۶۵۴، اتو فون گوریک اولین پمپ خلاء را اختراع کرد و آزمایش نیمکره مشهور ماگدبورگ را انجام داد. او نشان داد که تیم‌های اسب نمی‌توانند دو نیمکره را که از هوا تخلیه شده جدا کنند. رابرت بویل طراحی گوریک را بهبود و آزمایشاتی بر روی خواص خلاء انجام داد. رابرت هوک نیز به بویل در تولید پمپ خلاء کمک کرد. مطالعات درباره خلاء تا سال ۱۸۵۵ ادامه داشت، زمانی که “هینریگز گایسلر” پمپ جابجایی جیوه را اختراع و به فشار حدود ۱۰ پاسکال رسید. تعدادی از خواص الکتریکی در این سطح خلاء قابل مشاهده است و این اشتیاق به تولید خلاء را افزایش می‌دهد.
در قرن نوزدهم، نیکولا تسلا دستگاهی را طراحی کرد که دارای یک پمپ اسپرنگل برای ایجاد وکیوم زیاد بود.
انواع پمپ وکیوم
انواع پمپ وکیوم می‌توانند به طور گسترده‌ای بر اساس سه تکنیک طبقه بندی شوند:
انواع پمپ‌های جابجایی مثبت: از یک مکانیسم استفاده می‌کنند تا بطور مکرر مقداری از محفظه خلاء را بسته، تخلیه کرده و دوباره باز کنند.
پمپ های انتقال (Momentum): که با نام پمپ‌های مولکولی نیز شناخته می‌شوند، از جت‌های سرعت بالا با مایع متراکم و یا پره‌های چرخشی سرعت بالا استفاده می‌کنند تا مولکولهای گاز را از محفظه خارج کنند.
پمپ وکیوم جذبی: گاز را در حالت جامد جذب می‌کنند. این شامل کریوپمپ‌ها، پمپ‌های دریافت کننده و پمپ‌های یون می‌باشد.
پمپ‌های جابجایی مثبت برای وکیوم کم موثرند در حالی که پمپ‌های انتقال (Momentum) همراه با یک یا دو پمپ جابجایی مثبت، رایج‌ترین پیکربندی مورد استفاده برای رسیدن به وکیوم بالا هستند. در این پیکربندی، پمپ جابجایی مثبت دو هدف دارد.
قبل از اینکه پمپ انتقال بتواند خلاء بالا را ایجاد کند ابتدا مقداری از هوای مخزن را تخلیه می‌کند، زیرا پمپ‌های انتقال موثر نمی‌توانند کار را در فشار اتمسفر شروع کنند.
پمپ جابجایی مثبت، با تخلیه کردن مقداری از هوای مخزن باعث جلوگیری از انباشت مولکول‌ها در پمپ خلاء بالا می‌شود.
در نهایت پمپ‌های جذبی می‌توانند برای رسیدن به وکیوم حداکثر اضافه شوند، اما این مدل‌ها نیاز به بازسازی دوره‌ای سطوحی که مولکول‌ها یا یون‌های هوا را جذب می‌کنند دارند.
پمپ‌ها همچنین در جزئیات مانند تلرانس تولید، مواد آب بندی، فشار، جریان، پذیرش و یا عدم پذیرش بخار روغن، فواصل سرویس، قابل اطمینان بودن، تحمل گرد و غبار، تحمل مواد شیمیایی، تحمل مایعات و ارتعاش متفاوت هستند.
پمپ جابجایی مثبت
خلاء جزئی ممکن است با افزایش حجم ظرف ایجاد شود. برای ادامه تخلیه یک اتاق به طور نامحدود بدون نیاز به رشد بی‌نهایت حجم، مقداری از محفظه خلاء را می‌توان بارها بسته و تخلیه کرد و دوباره آن را باز کرد. این اصل پشت پمپ جابجایی مثبت مانند پمپ وکیوم روتاری است. درون پمپ، دستگاه وکیوم یک حفره آب بند کوچک ایجاد می‌کند تا آن مقدار هوا را در جو تخلیه کند و این پروسه بارها تکرار می‌شود.
سیستم‌های پیچیده‌تر برای صنایع پیچیده‌تر استفاده می‌شود، اما اصل اصلی حذف حجم یکسان در هر سیکل است.
پمپ‌های جابجایی مثبت پر استفاده:
همانند کمپرسورهای هوا، انواع اصلی پمپ‌های خلاء پمپ‌های جابجایی مثبت هستند.
انواع پمپ وکیوم پیستونی: مزیت اصلی این نوع وکیوم آن است که می‌تواند خلأ های نسبتا بالا را از ۲۷ تا ۲۸٫۵ اینچ جیوه به طور مداوم در تمام شرایط کاری ایجاد کند. عیب اصلی آن نیز ظرفیت کم، سر صدای زیاد و همچنین دارای ارتعاشاتی که به پایه منتقل می‌شود است. ساختار پیستونی برای وکیوم بالا و حجم کم مناسب است.
پمپ‌های دیافراگمی: ساختار آن به شکلی است که با خم شدن یک دیافراگم در یک محوطه بسته، خلاء ایجاد می‌کند. پمپ‌های دیافراگم کوچک در دو نوع تک مرحله و دو مرحله ساخته می‌شوند. تک مرحله خلأ تا ۲۴ اینچ جیوه و دو مرحله خلأ تا ۲۹ اینچ جیوه وکیوم ایجاد می‌کند.
دیافراگمی-پیستونی: این نوع طراحی ترکیبی از وزن سبک و اندازه جمع و جور است. با اندازه کوچک پمپ دیافراگمی و توانایی خلاء پمپ‌های پیستونی که تا ۲۷٫۵ اینچ جیوه را در یک مرحله و تا ۲۹ اینچ جیوه را در دو مرحله وکیوم می‌کنند. با این حال حجم جریان هوای محدودی دارند. بزرگترین مدل ساخته شده موجود با دو سیلندر تنها ۲٫۷CFM قدرت جابه جایی هوا را دارد.
پمپ‌های روتاری: بیشتر پمپ‌های روتاری دارای توانایی خلاء پایین هستند. حدود ۲۰ تا ۲۸ اینچ جیوه. ولی برخی از مدل‌های دو مرحله دارای توانایی خلاء تا ۲۹٫۵ اینچ جیوه هستند. با این حال طراحی روتاری مزایای قابل توجهی را ارائه می‌دهد: کوچک بودن؛ ظرفیت جریان بیشتر برای یک اندازه مشخص؛ هزینه کمتر (حدود ۵۰ درصد کمتر برای جابجایی و سطح خلاء در موارد مشابه پیستونی) گشتاور پایین‌تر در شروع و در حال کار؛ آرام، بدون ارتعاش، دائم کار و تخلیه هوا بدون نیاز به یک مخزن گیرنده.
پمپ‌های “اسکرو” و “لوب”: قابلیت خلاء این نوع پمپ‌ها مشابه پمپ پیستونی است، اما کارکرد آنها تقریبا بدون ارتعاش است. پمپ های خلاء Lobe و اسکرو، از شکاف بین دو تیغه متحرک استفاده می‌کنند. جریان هوای بالا با توانایی خلاء محدود (حدود ۱۵ میلیمتر جیوه) ولی قدرت وکیوم را می‌توان با مرحله‌بندی بهبود داد.
فشار پایه یک پمپ پیستونی که با پلاستیک و لاستیک آب‌بندی شده معمولا ۱ تا ۵۰ کیلو پاسکال است، در حالی که فشار پمپ اسکرو ممکن است تا ۱۰ پاسکال برسد (در صورت نو بودن) و یک پمپ روتاری با یک محفظه تمیز و خالی به راحتی می‌تواند به ۰٫۱ پاسکال برسد.
گروه صنعتی مجیکم سازنده انواع دستگاه های سی ان سی و وکیوم چوب ممبران
تلفن تماس: ۰۹۱۲۰۳۳۷۰۷۵
https://www.linkedin.com/in/majid-hamzehnjad-a84395177/